२. चला वृत्ते वापरुयात! सहावी स्वाध्याय प्रश्न उत्तरे
चला वृत्ते वापरुयात! सहावी भूगोल स्वाध्याय / चला वृत्ते वापरुयात! इयत्ता सहावी धडा दुसरा स्वाध्याय / सहावी भूगोल धडा दुसरा स्वाध्याय चला वृत्ते वापरुयात / Chala vrutte vaparuyat sahavi dhada pahila swadhya / Chala vrutte vaparutyat prashn uttare / Chala vrutte vaparuyat swadhya uttare
स्वाध्याय
२. चला वृत्ते वापरुयात! सहावी भूगोल स्वाध्याय प्रश्न उत्तरे
(अ)
अचूक पर्यायासमोरील
चौकटीत / अशी खूण करा
( १ ) ६६ ° ३०| उत्तर अक्षवृत्त म्हणजेच
आर्क्टिक वृत्त
विषुववृत्त
अंटार्क्टिक वृत्त
उत्तर: आर्क्टिक वृत्त
२) कोणते अक्षवृत्त पृथ्वीला दोन समान भागांत विभागते?
कर्कवृत्त
विषुववृत्त
मकर वृत्त
उत्तर: विषुववृत्त
( ३ ) आर्क्टिक वृत्ताचे उत्तर
ध्रुवापासूनचे कोनीय अंतर किती आहे ?
६६ ° ३०|
९ ० °
२३० ३०|
उत्तर: २३० ३०|
(४) ० ° मूळ रेखावृत्त व विषुववृत्त कोणत्या ठिकाणी एकमेकांना छेदतात ? दक्षिण महासागर
अटलांटिक महासागर
आफ्रिका खंड
उत्तर: अटलांटिक महासागर
(५) कोणत्या अक्षवृत्तापर्यंत
सूर्यकिरणे लंबरूप पडतात ?
कर्कवृत्त आणि मकरवृत्त
आर्क्टिकवृत्त आणि
अंटार्क्टिकवृत्त
उत्तर आणि दक्षिण ध्रुव
उत्तर: कर्कवृत्त आणि मकरवृत्त
(६) दक्षिण ध्रुवावरील ठिकाणाचे
अक्षवृत्तीय स्थान कोणते असते ?
९ ० ° दक्षिण अक्षवृत्त
९ ० ° उत्तर अक्षवृत्त
० ° अक्षवृत्त
उत्तर: ९ ० ° दक्षिण अक्षवृत्त
चला वृत्ते वापरुयात! स्वाध्याय / चला वृत्ते वापरुयात!याचे प्रश्न उत्तर / चला वृत्ते वापरुयात! या पाठचा स्वाध्याय दाखवा / चला वृत्ते वापरुयात! धडा / चला वृत्ते वापरुयात! सहावी भूगोल स्वाध्याय / चला वृत्ते वापरुयात! इयत्ता सहावी धडा दुसरा स्वाध्याय
(ब) खालील विधाने तपासा, अयोग्य विधाने दुरुस्त करून पुन्हा लिहा .
(१) एखादया ठिकाणाचे स्थान सांगताना फक्त रेखावृत्ताचा उल्लेख केला तरीही चालतो .
उत्तर: अयोग्य . कारण पृथ्वीवरील एखाद्या ठिकाणाचे स्थान सांगताना एक अक्षवृत्त व एक रेखावृत्त विचारात घेतले जाते.
(२) एखादया प्रदेशाचा विस्तार सांगताना लगतच्या
प्रदेशाच्या मध्यभागातील अक्षांश रेखांश गृहीत धरावे लागतात .
उत्तर: अयोग्य, कारण – एखाद्या प्रदेशाचा विस्तार सांगताना सुरुवातीच्या स्थानावरील अक्षांश व रेखांश तसेच शेवटच्या स्थानावरील अक्षांश व रेखांश विचारात घेतले जातात.
(३) फक्त नकाशाद्वारे एखाद्या रस्त्याचे स्थान सांगता येते.
उत्तर:
अयोग्य. कारण- नकाशा प्रमाणेच भौगोलिक माहिती प्रणाली इत्यादींद्वारेही एखाद्या
रस्त्याचे स्थान सांगता येते.
(४) ० ° पूर्व रेखावृत्त व १८० ° पूर्व रेखावृत्त .
उत्तर:
अयोग्य कारण ०० रेखावृत्त व १८०० रेखावृत्त
(५)
एखादा मार्ग किंवा नदीप्रवाहाचा विस्तार , उगमाकडील स्थानाच्या अक्षांशापासून शेवटच्या स्थानावरील
रेखांशाच्या दरम्यान सांगितला जातो.
उत्तर: अयोग्य. कारण – एखादा मार्ग किंवा नदीप्रवाहाचा विस्तार, उगमाकडील स्थानाच्या अक्षांशापासून व रेखांश पासून ते शेवटच्या स्थांवरील अक्षांशाच्या व रेखांश च्या दरम्यान सांगितला जातो.
(६) ८०४| उत्तर अक्षवृत्त ते ३७ ° ६६ उत्तर अक्षवृत्त ही अचूक स्थाननिश्चिती आहे.
उत्तर:
अयोग्य . कारण- ८०४ उत्तर अक्षवृत्ते ते ३७०६६| उत्तर अक्षवृत्त ही अचूक स्थाननिश्चिती
नसून अचूक अक्षवृत्तीय विस्तार आहे.
(क) नकाशा
संग्रहातील जगाच्या व भारताच्या नकाशात पाहून खालील काही शहरांचे स्थान शोधा .
त्यांचे अक्षांश व रेखांश लिहा .
(१)
मुंबई
उत्तर:
१९अंश उत्तर अक्षांश व ७३ अंश पूर्व रेखांश.
(२) गुवाहाटी
उत्तर:
१६ अंश उत्तर अक्षांश व ९१अंश पूर्व रेखांश
(३) श्रीनगर
उत्तर:
३४ अंश उत्तर अक्षांश ७५ अंश पूर्व रेखांश
(४) भोपाळ
उत्तर:
१३ अंश उत्तर अक्षांश व ७७ अंश पूर्व रेखांश
(५) चैन्नई
उत्तर: १३ अंश उत्तर अक्शाश व ८० अंश पूर्व रेखांश
(६) ओटावा
उत्तर:
४५ अंश उत्तर अक्षांश व ७६अंश पश्चिम रेखांश
(७) टोकियो
उत्तर:
३६अंश उत्तर अक्षांश व १४० अंश पूर्व रेखांश
(८) जोहान्सबर्ग
उत्तर:
१६ अंश उत्तर अक्षांश व १८ अंश पूर्व रेखांश
(९) न्यूयॉर्क
उत्तर:
४१अंश उत्तर अक्षांश व ७४ अंश पश्चिम रेखांश
(१०) लंडन
उत्तर:
५१ अंश उत्तर अक्षांश व ० अंश ८ पश्चिम रेखांश
(ड)
पुढील बाबींचे विस्तार नकाशा किंवा पृथ्वीगोलाच्या साहाय्याने लिहा .
( मोबाईल व इंटरनेटचा वापर करून तुम्ही उत्तरे पडताळून पहा.)
(१) महाराष्ट्र (राज्य)
उत्तर: १४ ° 03 ' उत्तर अक्षांश ते ११० उतर अक्षांश आणि ७५ ° पूर्व रेखांश ते ८१ ° पूर्व रेखांश
(२) चिली (देश)
उत्तर:
१६० दक्षिण अक्षांश ते ५६० दक्षिण अक्षांश आणि ७० ° ४० ' पश्चिम रेखांश ते ७० ° पश्चिम रेखांश .
(३) ऑस्ट्रेलिया (खंड)
उत्तर: १००४१ ' दक्षिण अक्षांश ते ४3 ° 36 दक्षिण अक्षांश आणि ११3 ° ० ९ ' पूर्व रेखांश ते १५3 ° 3८ ' पूर्व रेखांश
(४)श्रीलंका
(बेट)
उत्तर: ६ ° ४८ ' उत्तर अक्षांश ते ९ ०५० ' उत्तर अक्षांश आणि ७ ९ ०४० ' पूर्व रेखांश ते ८१०४५ ' पूर्व रेखांश .
(५)
रशियातील ट्रान्स सैबेरियन लोहमार्ग
(
सुरुवात - सेंट पीटसबर्ग , शेवट - स्लॅडिव्होस्टॉक )
उत्तर:
५ ९ ° उत्तर
अक्षांश ते ४3 ° उत्तर अक्षांश आणि 30 ° पूर्व रेखांश ते १३१ ° पूर्व रेखांश .
(इ)पुढील आकृतीत महत्वाची
वृत्ते काढा व त्यांची अंशात्मक मुल्ये लिहा. (कोनमापकाचा वापर करा.)
उत्तर:
(ई) पुढील तक्त्यात प्रमुख्य
वृत्ते अंशात्मक मुल्यांसह लिहा.
उत्तर:
प्रमुख अक्षवृत्ते
उत्तर ध्रुव (९ ० उ .)
आर्क्टिक वृत्त (६६ ° ३० उ .)
कर्कवृत्त(२३ ° ३० उ .)
विषुववृत्त (0 °)
मकरवृत्त(२३ ° ३० द.)
अंटार्क्टिक वृत्त (६६ ° ३०'द .)
दक्षिण ध्रुव(९ ० द .)
प्रमुख रेखावृत्ते
१) ० ° रेखावृत्त / मूळ रेखावृत्त / ग्रिनिचचे रेखावृत्त (० °)
२)
१८० ° रेखावृत्त / आंतरराष्ट्रीय
वाररेषा (१८० °)
मित्रांनो
हा स्वाध्याय तुमच्या मित्र मैत्रिणींसोबत शेअर करा.
त्यांनाही
अभ्यास करताना याचा फायदा होईल.
