२. भारताची संसद स्वाध्याय इयत्ता आठवी नागरिकशास्त्र| Bhartachi Sansad swadhyay prashn uttare iyatta 8vi

Bhartachi Sansad swadhyay iyatta aathvi | भारताची संसद स्वाध्याय इयत्ता ८वी  इतिहास

भारताची संसद स्वाध्याय दाखवा | इयत्ता आठवी विषय इतिहास धडा पहिला प्रश्न उत्तरे | भारताची संसद प्रश्न उत्तरे | स्वाध्याय भारताची संसद ८वी इतिहास

---

प्रश्न १. दिलेल्या पर्यायांपैकी योग्य पर्याय निवडून विधाने  पुन्हा लिहा.

(१) लोकसभेवर ......... पद्धतीने उमेदवार निवडून  पाठवले जातात.

(अ) भौगोलिक मतदार संघ

(ब) धार्मिक मतदार संघ

(क) स्थानिक शासन संस्था मतदार संघ

(ड) प्रमाणशीर प्रतिनिधित्व पद्धत

उत्तर: लोकसभेवर भौगोलिक मतदार संघ पद्धतीने उमेदवार निवडून  पाठवले जातात.

 

(२) भारताचे .......... हे राज्यसभेचे पदसिद्ध सभापती असतात.

(अ) राष्ट्रपती

(ब) उपराष्ट्रपती

(क) प्रधानमंत्री

(ड) सरन्यायाधीश

उत्तर: भारताचे उपराष्ट्रपती हे राज्यसभेचे पदसिद्ध सभापती असतात.

 

---

8^th std history digest pdf Maharashtra board | 8vi Bhartachi Sansad prashn uttare | Itihas swadhyay 8th

प्रश्न २. शोधा आणि लिहा.

(१) लोकसभा व राज्यसभेच्या सदस्यांना या नावाने  संबोधतात. .....

उत्तर: खासदार

 

(२) कायद्याच्या निर्मितीची जबाबदारी यांची आहे ....... .

उत्तर: संसदेची

 

---

प्रश्न ३. पुढील विधाने सकारण स्पष्ट करा.

(१) राज्यसभा हे कायमस्वरूपी सभागृह आहे.

उत्तर:

१) राज्यसभा कधीही एकत्रितपणे विसर्जित होत नाही.

२) दर दोन वर्षांनी राज्यसभेतील सहा वर्षांचा कार्यकाल पूर्ण केलेले १/३ सदस्य निवृत्त होतात आणि पुन्हा तितक्याच सभासदांची निवड केली जाते.

३) टप्प्याटप्प्याने मोजक्याच संख्येने सदस्य निवृत्त होत असल्याने राज्यसभा सतत कार्यरत असते.

४) म्हणून राज्यसभा हे कायमस्वरूपी सभागृह मानले जाते.

 

(२) लोकसभेला पहिले सभागृह म्हणतात.

उत्तर:

१)    भारतीय संसदेचे कनिष्ठ आणि प्रथम सभागृह म्हणजे लोकसभा.

२)   लोकसभा हे संसदेचे जनतेकडून थेटपणे निवडून येणारे सभागृह आहे.

३)   म्हणून लोकसभेला पहिले सभागृह असेही म्हणतात.

 

---

प्रश्न  ४. खालील प्रश्नांची २५ ते ३० शब्दांत उत्तरे लिहा.

(१) लोकसभेचे सदस्य कसे निवडले जातात?

उत्तर:

१)    लोकसभेची सदस्य संख्या संविधानानुसार जास्तीत जास्त ५५२ असते.

२)   लोकसभेच्या निवडणुका दर पाच वर्षांनी होऊन लोकसभेचे  सदस्य निवडून येतात.

३) आपल्या देशातील सर्व समाजघटकांना प्रतिनिधित्व मिळावे, म्हणून अनुसूचित जाती व अनुसूचित जमाती यांच्यासाठी आरक्षण देण्यात येते.

४) अँग्लो इंडियन समाजास पुरेसे प्रतिनिधित्व नसल्यास त्या समाजाच्या दोन प्रतिनिधींची नेमणूक राष्ट्रपती लोकसभेवर करतात.

 

(२) लोकसभेच्या अध्यक्षांची कामे स्पष्ट करा.

उत्तर:लोकसभेच्या अध्यक्षांची कामे पुढीलप्रमाणे आहेत:

१)   संपूर्ण सभागृहाचे कामकाज अतिशय निःपक्षपातीपणे चालवणे.

२) लोकसभेच्या सभासदांना लोकप्रतिनिधी या नात्याने काही हक्क आणि विशेषाधिकार यांची  जपणूक करणे.

३)  सभागृहाचे कामकाज सुरळीतपणे चालवणे.

४) सभागृहाची प्रतिष्ठा राखणे.

५)  कामकाजविषयक नियमांचा अर्थ लावून त्यानुसार ते चालवणे.

            इत्यादी कामे अध्यक्षांना करावी लागतात

 

इयत्ता आठवी इतिहास स्वाध्याय pdf | भारताची संसद प्रश्न उत्तरे | इयत्ता आठवी भारताची संसद धडा पहिला स्वाध्याय | भारताची संसद स्वाध्याय दाखवा

---

प्रश्न  ५. कायदानिर्मितीच्या प्रक्रियेतील टप्पे स्पष्ट करा

उत्तर:

कायदेनिर्मितीच्या प्रक्रियेमध्ये पुढील टप्पे समाविष्ट असतात:

१)  पहिले वाचन :

i.  संबंधित खात्याचा मंत्री किंवा संसद सदस्य विधेयक सादर करतो.

ii.  विधेयक मांडताना त्याचे स्वरूप थोडक्यात स्पष्ट केले जाते.

२)   दुसरे वाचन:

i. सभागृहातील सदस्य विधेयकाबद्दल आपले मत व्यक्त करतात.
ii.विधेयकातील उणीवा व दोष स्पष्ट केले जातात.
iii. त्रुटी व दोष सुधारणा करून विधेयक बहुमताने मंजूर केले जाते.

३)समिती अवस्था :

 i.गरज भासल्यास ते विधेयक सभागृहाच्या एका समितीकडे पाठवले जाते.

ii. विधेयक निर्दोष व्हावे म्हणून सूचना व दुरुस्त्या सुचवणारा अहवाल समिती सभागृहाकडे पाठवते.

४)तिसरे वाचन :

 i.तिसऱ्या वाचनाच्या वेळी विधेयकावर पुन्हा थोडक्यात चर्चा होते.

ii.विधेयक मंजूर करण्याच्या ठरावावर मतदान होऊन विधेयक मंजूर होते.

५)दुसऱ्या सभागृहाची मंजुरी :

i.  संसदेच्या दुसऱ्या सभागृहातही विधेयक वरील सर्व प्रक्रियांमधून जाते.

ii.  बहुमताने विधेयक मजूर केले जाते.

६)राष्ट्रपतींची मंजुरी :

i. दोन्ही सभागृहांनी विधेयकास मंजुरी दिल्यानंतर ते राष्ट्रपतींच्या संमतीसाठी पाठवले जाते.

ii.राष्ट्रपतींच्या संमतीदर्शक स्वाक्षरीनंतर विधेयकाचे रूपांतर कायद्यात होते व कायदा तयार होतो.

---